Teknoloji ve Tasarım Dersinde 7. ve 8. Sınıflarda Projeler için yeni-özgün icat fikirleri bulmamız gerekmektedir. Peki yeni fikirleri nasıl bulabilir. Teknoloji Tasarım dersi için hayatımızı kolaylaştıran icat fikirleri bulmak için nasıl bir yol izlemeliyiz. Bu amaçla yazdığımız icat fikirleri bulma tekniklerini şu şekilde sıralayabiliriz.
Buluş-İcat fikri olabilecek sorunu araştırma, tanımlama ve çözümü araştırma olarak kısaca tanımlanan süreci aşama aşama açıklayalım..
1. Sorunu Araştırma bulma ve Listeleme
Öğrenciler öncelikle ortaya çıkaracakları ürüne yönelik fikri bulmaya çalışırlar. Öğrenciler kendi yaşamlarından hareketle, karşılaştıkları sorunları veya hayatı kolaylaştıracak değişiklik ve gelişme ihtiyacı gördükleri durumları liste halinde yazarlar. Zaten şimdiye kadar icat edilen örneğin bir otomobilde yaşamımızda ulaşım sorununa çözüm olarak icat edilmiştir ve hatta yine yaşamımızı kolaylaştırmamak için bir çok ek özellik ve görsel tasarımlarla sürekli olarak değişmekte ve yenilenmektedir. Bir ürünün icat edilmesi aslında o ürünle ilgili devam eden süreçle bir çok icat fikrini de doğurmaktadır. Bazı öğrencilerimiz her şey icat edilmiş derler ki aslında tam tersi icat edilen birçok şey bunların geliştirilmesi ile bir çok yeni icadın yapılmasına olan ihtiyacı da devam ettirmiştir.
Yeni İcat Fikirleri Bulma Teknikleri
Peki nasıl yeni özgün icat fikirleri bulabiliriz . Yeni buluş icat fikirleri bulma tekniklerini aşağıdaki şekilde kısaca özetleyelim. Aşağıdaki teknikler 10 dakikalık sürelerle uygulanabilir.
a- Karşılaştığımız sorunların bulunması : Buluşlar sorunlar çözümüdür. O zaman çevremizde ve yaşamımızda karşılaştığımız sorunları liste halinde yazarak bunların içinden icat fikrine dönüştürebileceğimiz en uygun fikri teknoloji tasarım dersi projesi olarak seçebiliriz.
b- Hayatımızı kolaylaştıracak fikirler : Yaşamamızda kullandığımız icatların üzerinde düşünerek, “hayatımızı kolaylaştıracak şekilde nasıl değişiklikler yapılabilirdi. Hangi özellikler eklenip geliştirilseydi daha kullanışlı olurdu?” gibi sorulara cevaplar arayıp yeni buluş fikirleri bulabiliriz.
c- Rastgele Kelimeler ile Beyin Fırtınası : Bir kitaptan yada internetten rastgele bir resimden yada iki kelime bularak bunlar arasında beyin fırtınası ile bağlantı kurmaya çalışarak, teknoloji tasarım dersi için hiç akla gelmeyecek yeni fikirler bulabiliriz. Rasgele kelime seçimi iki farklı öğrencinin birbirinden habersiz kağıtlara yazdıkları kelimelerle de olabilir.
d- Benzer Durumlardan Yola Çıkma : Bir soruna çözüm ararken benzer durumlardaki çözümlerden yola çıkılarak yeni fikirler bulunabilir.
e- Olan bir ürün üzerinde düşünme ve geliştirme: Öğrenciler bir ürün belirler ve bu ürün üzerinde beyin fırtınası yaparlar. Ürünün artıları, eksileri düşünülür. Bu ürünle ilgili olarak ne gibi özellikler eklenebilir gibi sorulara cevaplar aranır. Bu şekilde yenilenmiş, geliştirilmiş bir çözüm fikri teknoloji tasarım dersi için proje fikri olarak belirlenir.
f- Tersten Düşünme Yöntemi : İnsanların durağan bir merdivende yürümesini ters olarak düşündüğümüzde, bu seferde insanlar dursun, merdiven yürüsün fikrinden hareketle yürüyen merdivenlerin icat edilmesi gibi. Bu yöntem her durumda sonuç vermeyebilir. Yalnız bazı durumlarda hiç umulmadık çok farklı fikirlerin bulunmasına da kapı açabilir.
g- Çözümden soruna gitme : Bazı çözümler başka sorunların çözümleri içinde kullanılabilir. Bu konuda beyin fırtınası yapmak teknoloji tasarım dersi için yeni proje fikirleri bulmamıza imkan sağlayacaktır. Örneği bir matkap ek aparatlar ile birçok sorunun çözümüne yönelik farklı ürünlere dönüşebilir.
h- Farklı bir duruma girme ve çözümleri düşünme : Örneğin bir sorun hakkında çözüm üretirken, diyelim ki elektrikçi olsaydım bu soruna şu şekilde çözümler üretirdim veya bu okulda ben müdür olsaydım x sorununu y şeklinde çözerdim diye fikirler üretilebilir.
Yukarıdaki yöntemler neticesinde teknoloji tasarım dersi için özgün proje fikirleri bulabilir bunları liste halinde yazarak içlerinden en uygun olanı seçebiliriz.
2. Sorunu belirler, gözlem ve deneyimlerine göre tartışırlar
Liste halinde yazdığımız sorunlar içinden uygun olanı belirledikten, daha önceki bilgi, birikim, gözlem ve deneyimlerimize göre değerlendirme yaparız.
3. Sorunu aşağıdaki sorulara cevaplar bularak sorgular
- Bu sorun Nasıl bir sorun?
- Niçin böyle bir sorun var?
- Bu sorun Nerede yaşanıyor?
- Bu sorun Neden var?
- Bu sorun Ne Zaman ortaya çıkıyor?
- Kim ve kimler bu sorunla karşılaşıyor?
4. Öğrenciler Sorunun Çözümüne Yönelik Fikirlerini Listeler
Öğrenciler sorunun çözümüne yönelik farklı çözüm fikirleri araştırır. Liste halinde yazar.
5. Araştırarak en uygun olan çözüm fikrini belirler
Öğrenciler sorunların çözümlerine yönelik buldukları en uygun çözüm fikrini, (benzer çözümleri de araştırarak – özgün bir çözüm olacak şekilde belirler. Çözüm fikrinin özelliklerini aşağıdaki sorulara cevaplar arayarak sorgular.
Bu çözüm fikri ile ortaya çıkacak ürün kim-kimler için yapılacak? Nerede kullanılacak? Nasıl Kullanılacak? Çözüm ile ortaya çıkacak olan üründe hangi malzemeler kullanılacak? Güvenlik özellikleri nasıl olacak? Ergonomi, geri dönüşüm, çevre şartlarına uygunluk vb diğer özellikleri nasıl olacak gibi sorulara verilen cevaplar ile ürün ile ilgili özellikler net olarak belirlenir.
6. Öğrenciler belirlediği çözüm fikrinin taslak çizimlerini yapar
Öğrenciler özelliklerini belirlediği çözüm fikrinin taslak çizimlerini yaparlar. Bu taslak çizimleri kara kalem, ve kuru boyalar ile yapılabilir.
7. Taslak Çizimler içinden en uygun olanı seçilir ve geliştirilir
Taslak çizimler içinden en uygun olanı seçilir. Seçilen tasarım çizimi ürünü başkalarının anlayabileceği şekilde anlaşılır hale gelinceye kadar geliştirilir. Gerekirse bilgisayardaki 2 boyutlu ve 3 boyutlu çizim programları da kullanılabilir
8. İcat fikri olan ürünün yapım aşamasına geçilir
Belirlenen özelliklere ve çizimlere göre icat fikri olan ürünün yapımına geçilir. Ürün ile ilgili yapım aşamasında karşılaşılan sorunlara göre özellik ve malzeme değişimleri yapılabilir.
9. Ürünü Test Edip Son Haline Getirme
Ürün yapımı tamamlandıktan sonra test edilir. Eksiklerini düzeltecek son değişiklikler yapılarak ürün seri üretime uygun son haline getirilir.
10. Ürünü Satışa Hazırlama, Tanıtım ve Pazarlama
Ürün ile ilgili olarak satışa hazırlamak için tanıtım ve pazarlama aşamasına geçilir. Ürün için marka belirlenir, Logo Amblem çizimi yapılır. Slogan bulunur. Ürün için tanıtım afişleri, broşürleri, tanıtım filmi, reklam filmleri hazırlanır. Pazarlama ve satış teknikleri uygulanır. Geri dönüşlere alınır.
